رنگ پلاستیک یکی از رایج‌ترین و اقتصادی‌ترین انتخاب‌ها برای پوشش دیوارهای گچی است. اجرای صحیح آن روی گچ (چه گچ سنتی چه گچ‌برگ/کناف) نیازمند آماده‌سازی دقیق، انتخاب ابزار مناسب و رعایت مراحل فنی است تا نتیجه‌ی یکنواخت، مات و بادوام شود. در ادامه یک راهنمای مرحله‌به‌مرحله و کاربردی همراه با نکات ابزار، شماره قلمو و روش شست‌وشو آورده شده است.
آنچه خواهید خواند
- 1 پیش‌نیازها و ابزار مورد نیاز
- 2 نکات ایمنی و شرایط اجرای ایده‌آل
- 3 گام‌به‌گام: طریقه زدن رنگ پلاستیک روی گچ
- 3.1 ۱. صبر برای خشک شدن گچ (در صورت گچ تازه)
- 3.2 ۲. پاک‌سازی و حذف گرد و غبار
- 3.3 ۳. ترمیم و بتونه‌کاری
- 3.4 ۴. پوساب (سنباده‌مرطوب) — در صورت نیاز
- 3.5 ۵. استفاده از پرایمر / سیلر
- 3.6 ۶. رقیق‌سازی رنگ پلاستیک (در صورت نیاز)
- 3.7 ۷. اجرای لبه‌ها و کناره‌ها (برش‌کاری یا cutting-in)
- 3.8 ۸. اجرای لایه‌های اصلی با غلطک
- 3.9 ۹. کنترل کیفیت و رفع عیوب
- 3.10 ۱۰. پاک‌سازی و تکمیل
- 4 نکات تخصصی و توصیه‌های تکمیلی
- 5 شست‌وشوی ابزار بعد از رنگ پلاستیک
- 6 رایج‌ترین اشتباهات و نحوه پرهیز از آن‌ها
- 7 نتیجه‌گیری
پیش‌نیازها و ابزار مورد نیاز
- رنگ پلاستیک مرغوب (برند انتخابی).
- پرایمر/سیلر مخصوص گچ (پرایمر اکریلیک پایه آب توصیه می‌شود).
- بتونه یا ملات ترمیمی برای پر کردن ترک‌ها و سوراخ‌ها.
- سمباده‌های نرم (گرید 80، 120 و 220 برای نهایی).
- قلمو برای لبه‌ها و جزئیات (قلمو آریا توصیه شده).
- غلطک مناسب (نِپ/nap متناسب با بافت گچ).
- ظرف همزن یا همزن برقی برای اختلاط.
- نوار نقاشی، پوشش پلاستیکی برای محافظت از کف و قاب‌ها.
- اسفنج، پارچه میکروفایبر، سطل آب و شوینده ملایم.
- دستکش و ماسک گردوغبار و تهویه مناسب.
نکات ایمنی و شرایط اجرای ایده‌آل
- دما بین ۱۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد مناسب است.
- رطوبت محیط بهتر است کمتر از ۷۵٪ باشد.
- محیط را به‌خوبی تهویه کنید.
- از دستکش و محافظ چشم استفاده کنید.
گام‌به‌گام: طریقه زدن رنگ پلاستیک روی گچ
۱. صبر برای خشک شدن گچ (در صورت گچ تازه)
اگر گچ تازه اجرا شده، اجازه دهید کاملاً خشک و تثبیت شود — معمولاً حداقل ۷ روز و در موارد ضخیم‌تر تا ۲–۴ هفته. رنگ‌آمیزی روی گچِ خیلی تازه باعث جذب بیش از حد و پوسته‌شدن می‌شود.
۲. پاک‌سازی و حذف گرد و غبار
با جاروی نرم یا جاروبرقی گرد و خاک روی دیوار را کامل پاک کنید. با یک پارچه مرطوب (اسفنج) سطح را تمیز کنید و بگذارید کاملاً خشک شود.
۳. ترمیم و بتونه‌کاری
ترک‌ها، سوراخ‌ها، ناهمواری‌ها و درزهای گچ را با بتونه مناسب (بتونه گچی یا بتونه اکریلیک) پر کنید. بعد از خشک شدن بتونه، قسمت‌های ترمیم شده را با سمباده نرم (گرید 120 سپس 220)صاف کنید — این کار تضمین می‌کند رنگ نهایی یکنواخت شود.
۴. پوساب (سنباده‌مرطوب) — در صورت نیاز
برای سطح خیلی صاف یا برای برداشتن گرد و غبار ریز، پوساب سبک (سمباده مرطوب ریز) انجام دهید و دوباره گرد و غبار را پاک کنید.
۵. استفاده از پرایمر / سیلر
روی گچ خام و بتونه‌خورده حتماً پرایمر اکریلیک پایه آب (یا سیلر مخصوص گچ) اعمال کنید تا:
- جذب رنگ کاهش یابد،
- چسبندگی رنگ افزایش یابد،
- تعداد لایه‌های رنگ کاهش یابد.
پرایمر را مطابق دستور سازنده اجرا کنید و اجازه دهید خشک شود (معمولاً 2–4 ساعت).
۶. رقیق‌سازی رنگ پلاستیک (در صورت نیاز)
برای اعمال با غلطک یا قلمو گاهی لازم است رنگ پلاستیک ۵–۱۵٪ (معمولاً ۱۰٪) با آب رقیق شود. همیشه ابتدا مقدار کمی آب اضافه کنید و با همزن دستی یا برقی یکنواخت کنید؛ از رقیق‌سازی بیش از حد پرهیز کنید.
۷. اجرای لبه‌ها و کناره‌ها (برش‌کاری یا cutting-in)
با قلموی مناسب، لبه‌ها، کنج‌ها، دور پنجره و محل اتصال سقف به دیوار را رنگ بزنید تا بعداً غلطک بتواند فضاهای بزرگ را بدون ورود به لبه‌ها پوشش دهد.
- قلمو آریا شماره 1–3: برای گوشه‌ها و برش‌کاری دقیق.
- قلمو آریا شماره 4: برای قاب‌ها و نواحی متوسط.
۸. اجرای لایه‌های اصلی با غلطک
برای سطح وسیع از غلطک استفاده کنید:
- برای گچ صاف: غلطک با پرز کوتاه (6–8 میلی‌متر).
- برای گچ کمی بافت‌دار: پرز متوسط (10–12 میلی‌متر).
قابلیت اجرا: دو لایه توصیه می‌شود — لایه اول به عنوان پوشش اولیه و لایه دوم برای تکمیل و یکنواختی. بین دو لایه معمولاً ۲–۴ ساعت (بستگی به دما و رطوبت) فاصله دهید.
۹. کنترل کیفیت و رفع عیوب
بعد از خشک شدن کامل، در نور جانبی به دنبال نواقص، خطوط قلمو یا هاله‌ها بگردید و در صورت نیاز لکه‌گیری یا لایه ترمیمی بزنید.
۱۰. پاک‌سازی و تکمیل
نوارها و پوشش‌ها را بعد از خشک شدن اولیه بردارید، ابزار را بشویید و محیط را مرتب کنید.
نکات تخصصی و توصیه‌های تکمیلی
- همیشه از پرایمر مخصوص گچ استفاده کنید؛ حذف پرایمر در اغلب موارد باعث نیاز به لایه‌های رنگ بیشتر می‌شود.
- برای سطوح حساس یا گچی که احتمال رطوبت دارند، از پرایمر ضد رطوبت بهره ببرید.
- برای جلوگیری از ردی شدن قلمو: حرکت‌های طولانی و یکنواخت، کار کردن در یک جهت و حفظ «لبه تر» (wet edge).
- اگر دیوار خیلی پوسته یا قدیمی است، می‌توان ۵–۱۰٪ چسب‌چوب (PVA) به رنگ اضافه کرد تا چسبندگی افزایش یابد — به‌عنوان راهکار تکمیلی و با آزمون روی بخش کوچک.
شست‌وشوی ابزار بعد از رنگ پلاستیک
- رنگ پلاستیک پایه آب است؛ قلموها و غلطک‌ها را بلافاصله پس از اتمام کار با آب ولرم و صابون ملایم بشویید.
- قلموها را با آب شست‌وشو دهید تا آب تمیز بیرون بیاید، سپس با نگهداری عمودی (موها رو به بالا) یا آویزان در حالت دسته، خشک کنید تا فرم موها حفظ شود.
- غلطک‌ها را هم با آب و فشار آب تمیز کنید و داخل کیسه نگهداری کنید تا گرد و خاک نگیرد.
رایج‌ترین اشتباهات و نحوه پرهیز از آن‌ها
- رنگ‌آمیزی روی گچِ تازه (خشک‌نشده) → صبر کنید.
- حذف پرایمر → منجر به جذب بیش از حد و رنگ‌پریدگی می‌شود.
- رقیق‌سازی بیش از اندازه → کاهش پوشش‌دهی و شره کردن.
- استفاده از غلطک با پرز نامناسب → بافت ناهمگون.
نتیجه‌گیری
طریقه زدن رنگ پلاستیک روی گچ یک فرایند نسبتاً ساده اما حساس است: آماده‌سازی دقیق سطح، استفاده از پرایمر مناسب، اجرای منظم با ابزار درست (قلمو آریا برای لبه‌ها و غلطک با پرز متناسب برای سطوح) و شست‌وشوی صحیح ابزار، کلید دستیابی به نتیجه‌ای یکنواخت، مات و بادوام است. اگر وقت و دقت صرف کنید، دیواری خواهید داشت که سال‌ها تمیز و زیبا می‌ماند.